Η εξ αδιαθέτου κληρονομία αφορά την περίπτωση όπου ο κληρονομούμενος δεν έχει αφήσει έγκυρη διαθήκη για να καθορίσει τη διάθεση της περιουσίας του. Σε αυτές τις περιπτώσεις, η περιουσία του κληρονομείται σύμφωνα με τις διατάξεις του νόμου, όπως ορίζονται στον Αστικό Κώδικα (άρθρα 1813 και εξής).
Βασικές Αρχές της Εξ Αδιαθέτου Κληρονομίας
- Κλήση κληρονόμων: Οι κληρονόμοι καλούνται σε συγκεκριμένες τάξεις, με βάση τη συγγένεια τους με τον αποθανόντα. Κάθε τάξη αποκλείει την επόμενη.
- Τάξεις κληρονόμων:
- Πρώτη τάξη: Σύζυγος και κατιόντες (παιδιά, εγγόνια).
- Δεύτερη τάξη: Γονείς και αδέλφια (και τα παιδιά των αδελφών που προαποβίωσαν).
- Τρίτη τάξη: Παππούδες και γιαγιάδες από τη μεριά του πατέρα και της μητέρας.
- Τέταρτη τάξη: Θείοι (αδέλφια των γονέων του αποθανόντος) και τα παιδιά τους.
- Πέμπτη τάξη: Το Ελληνικό Δημόσιο (αν δεν υπάρχουν άλλοι κληρονόμοι).
- Ποσοστά διανομής: Τα ποσοστά εξαρτώνται από τον αριθμό και τη σχέση των κληρονόμων.
Ποσοστά ανά τάξη κληρονόμων
1. Πρώτη τάξη:
- Η περιουσία μοιράζεται ισόποσα στα παιδιά του αποθανόντος. Αν κάποιο παιδί έχει προαποβιώσει, το μερίδιο του πηγαίνει στους δικούς του απογόνους (αν υπάρχουν).
- Ο επιζών σύζυγος δικαιούται το 1/4 (25%) της κληρονομιάς αν υπάρχουν παιδιά.
2. Δεύτερη τάξη:
- Οι γονείς του αποθανόντος και τα αδέλφια του (ή τα παιδιά των αδελφών που έχουν προαποβιώσει) μοιράζονται την κληρονομιά.
- Ο επιζών σύζυγος δικαιούται το 1/2 (50%) της κληρονομιάς.
3. Τρίτη τάξη:
- Οι παππούδες και γιαγιάδες (από κάθε πλευρά) μοιράζονται ισόποσα την περιουσία.
- Ο επιζών σύζυγος δικαιούται τα 2/3 (66,67%) της κληρονομιάς.
4. Τέταρτη τάξη:
- Οι θείοι του αποθανόντος και τα παιδιά τους (αν οι θείοι έχουν προαποβιώσει) είναι οι δικαιούχοι.
- Ο επιζών σύζυγος λαμβάνει τα 3/4 (75%) της κληρονομιάς.
5. Πέμπτη τάξη:
- Αν δεν υπάρχουν άλλοι κληρονόμοι, η περιουσία περιέρχεται στο Ελληνικό Δημόσιο.
Η διαδοχική κατάταξη των κληρονόμων σε τάξεις (ΑΚ 1813-1824) λειτουργεί με τρόπο που αποκλείει κάθε επόμενη τάξη εφόσον υπάρχουν κληρονόμοι στην προηγούμενη. Με άλλα λόγια, για να κληθεί μια επόμενη τάξη, πρέπει να μην υπάρχει ούτε ένας κληρονόμος από την προηγούμενη, ανεξάρτητα από τον λόγο της απουσίας τους, όπως η πραγματική έλλειψη κληρονόμων ή η έκπτωσή τους από την κληρονομιά.
