Η αποδοχή κληρονομιάς είναι η συμβολαιογραφική πράξη με την οποία ο κληρονόμος δέχεται να κληρονομήσει τα περιουσιακά στοιχεία που του κληροδοτούνται. Ένα πρόσωπο μπορεί είτε να οριστεί ως κληρονόμος σύμφωνα με την επιθυμία του κληρονομούμενου όπως αυτή έχει εκφραστεί μέσω διαθήκης, είτε να οριστεί ως κληρονόμος είτε εξ αδιαθέτου, δηλαδή σύμφωνα με τους κανόνες της κληρονομικής διαδοχής.
Στην Ελλάδα, το σημαντικότερο περιουσιακό στοιχείο μιας κληρονομιάς είναι συνήθως η ακίνητη περιουσία που αφήνει ο κληρονομούμενος στους κληρονόμους του.
Ωστόσο, στην ελληνική κοινωνία της κρίσης και της ύφεσης, ο φόβος των κληρονόμων για την ύπαρξη δυσβάστακτων χρεών, τα οποία τυχόν βαρύνουν την ακίνητη περιουσία που καταλείπει ο κληρονομούμενος, έχει συχνά ως συνέπεια, να καθίσταται απαραίτητη η λογιστική στάθμιση του ενεργητικού και παθητικού της κληρονομίας. Το παθητικό της κληρονομιαίας περιουσίας μπορεί να προέρχεται από οφειλές σε Πιστωτικά Ιδρύματα (ληξιπρόθεσμα ή μη δάνεια) και υποχρεώσεις σε Δημόσιο και Ασφαλιστικά Ταμεία, την ύπαρξη των οποίων ή μέρος αυτών συνήθως αγνοούν οι κληρονόμοι.
Σε κάθε περίπτωση, η απόφαση περί της αποδοχής ή μη της κληρονομιάς, καθώς και οι διαδικασίες για την ορθή και εμπρόθεσμη ολοκλήρωση της, κάνουν κρίσιμη τη συνδρομή ενός έμπειρου δικηγόρου, ο οποίος θα μπορεί να ελέγξει και να σταθμίσει τα πραγματικά δεδομένα που προκύπτουν και να προτείνει στον πελάτη του την πιο συμφέρουσα για αυτόν λύση.
Σύμφωνα με το άρθρο 1846 του Αστικού Κώδικα, ο κληρονόμος, εξ αδιαθέτου ή εκ διαθήκης, αποκτά κατά το χρόνο του θανάτου του κληρονομούμενου αυτοδίκαια την κληρονομιά, χωρίς να απαιτείται από την πλευρά του γνώση για την επαγωγή ή το περιεχόμενο της κληρονομίας, συναίνεση, αποδοχή ή οποιαδήποτε άλλη ενέργεια.
Αποτέλεσμα είναι ο κληρονόμος να διαδέχεται τον κληρονομούμενο τόσο στα δικαιώματα όσο και στις υποχρεώσεις, δηλαδή τα ενδεχόμενα χρέη του κληρονομουμένου, τα οποία αναλαμβάνει ο κληρονόμος.
Αποδοχή της Κληρονομιάς: Η αποδοχή της κληρονομίας μπορεί να είναι ρητή ή σιωπηρή.
Τη Ρητή Αποδοχή Κληρονομιάς τη συναντάμε στην περίπτωση που ο κληρονόμος εκφράζει ρητά τη θέλησή του να είναι κληρονόμος. Για παράδειγμα, όταν προχωρήσει στην σύνταξη – υπογραφή συμβολαιογραφικής πράξης αποδοχής κληρονομιάς και μεταγραφή/καταχώρισης αυτής στο αρμόδιο Υποθηκοφυλακείο/ Κτηματολογικό Γραφείο, ώστε να αποκτηθεί η κυριότητα επί ακινήτου της κληρονομιάς.
Τη Σιωπηρή αποδοχή κληρονομιάς τη συναντάμε όταν η θέληση του προσωρινού κληρονόμου να γίνει οριστικός συνάγεται από τις πράξεις ή τις παραλείψεις του. Τέτοιες πράξεις που δείχνουν τη θέληση αυτή είναι για παράδειγμα, η υποβολή δήλωσης φόρου κληρονομιάς, η χρησιμοποίηση πράγματος της κληρονομιάς σαν δικό του κ.α.
Εκτός όμως από τις ανωτέρω δύο περιπτώσεις, ο νόμος συνάγει αποδοχή της κληρονομιάς και από την παρέλευση άπρακτης της προθεσμίας για αποποίηση κληρονομιάς, πρόκειται δηλαδή για πλασματική αποδοχή κληρονομιάς. Ειδικότερα, εάν ο προσωρινός κληρονόμος δεν αποποιηθεί εγκαίρως την κληρονομιά, ήτοι εντός τεσσάρων μηνών από τότε που έμαθε ότι κατέστη κληρονόμος και το λόγο για τον οποίο κατέστη κληρονόμος, τεκμαίρεται ότι την αποδέχθηκε. Ακόμη και αν η προθεσμία για την αποποίηση της κληρονομιάς παρήλθε άπρακτη από τον κληρονόμο από αμέλεια, αυτός αποκτά την ιδιότητα του οριστικού κληρονόμου παρά τη θέλησή του και η κατάσταση αυτή είναι αμετάκλητη.
Η αποδοχή κληρονομιάς με τους ως άνω τρόπους έχει ως έμπρακτη συνέπεια τη συνένωση της κληρονομίας που επάγεται στον κληρονόμο και της ατομικής του περιουσίας με αποτέλεσμα ο ίδιος να ευθύνεται απέναντι στους δανειστές της κληρονομιάς και με την ατομική του περιουσία οι οποίοι μπορούν να στραφούν κατά του ίδιου για χρέη του κληρονομούμενου.
Αξίζει να σημειώσουμε πως μια υποχρέωση που προκύπτει για τους κληρονόμους είναι η υποβολή Δήλωσης Φόρου Κληρονομιάς.
Τί είναι ο φόρος κληρονομιάς.
Ο φόρος κληρονομιάς είναι ένας φόρος που επιβάλλεται:
- Σε κάθε περιουσιακό στοιχείο: Αυτό περιλαμβάνει κινητά, ακίνητα, καθώς και άυλα περιουσιακά στοιχεία (π.χ. απαιτήσεις, πνευματικά δικαιώματα, δικαιώματα ευρεσιτεχνίας κ.λπ.) που βρίσκονται στην Ελλάδα και ανήκουν σε ημεδαπούς ή σε αλλοδαπούς που απεβίωσαν.
- Στην κινητή περιουσία που βρίσκεται στο εξωτερικό: Αυτό αφορά την περιουσία που ανήκε σε αποβιώσαντα Έλληνα ή αλλοδαπό υπήκοο που είχε την κατοικία του στην Ελλάδα.
