Η αποποίηση κληρονομιάς είναι η δήλωση του κληρονόμου ότι δεν δέχεται την κληρονομιά. Το δικαίωμα της αποποίησης το έχει οποιοσδήποτε κληρονόμος, είτε καλείται εκ διαθήκης, είτε εξ αδιαθέτου. Η αποποίηση κληρονομιάς γίνεται με δήλωση του κληρονόμου στον γραμματέα του δικαστηρίου της κληρονομιάς, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 1848 του Αστικού Κώδικα.
Η απόφαση για την αποδοχή ή αποποίηση μιας κληρονομιάς είναι μια σημαντική και συχνά δύσκολη απόφαση, ιδιαίτερα σε καταστάσεις οικονομικής δυσχέρειας ή αβεβαιότητας. Στο πλαίσιο της Ελλάδας, η κληρονομιά μπορεί να συνοδεύεται από οικονομικά βάρη όπως χρέη, φόρους και άλλες επιβαρύνσεις, που μπορούν να καθιστούν ανέφικτη την αποδοχή της κληρονομιάς από τον κληρονόμο.
Η αποποίηση κληρονομιάς γίνεται απαραίτητη όταν ο κληρονόμος αντιμετωπίζει δυσβάσταχτα οικονομικά βάρη, όπως υπερχρεωμένα ακίνητα, φορολογικές επιβαρύνσεις όπως ο φόρος κληρονομιάς και το ΕΝΦΙΑ, καθώς και τη δυσκολία πώλησης της κληρονομιακής περιουσίας λόγω της κακής κατάστασης των ακινήτων ή άλλων περιουσιακών στοιχείων.
Συνοψίζοντας, η απόφαση για αποποίηση κληρονομιάς είναι μια προσωπική και συχνά δύσκολη επιλογή που απαιτεί εξειδικευμένη νομική συμβουλή για να γίνει με τον καλύτερο δυνατό τρόπο για τον κληρονόμο.
Γι’ αυτό το λόγο οι διαδικασίες αποποίησης ή αποδοχής της κληρονομιάς πρέπει να εκτελούνται με τη συνδρομή και τη γνωμάτευση ενός εξειδικευμένου δικηγορικού γραφείου. Ένας έμπειρος δικηγόρος έχει τη δυνατότητα να αξιολογήσει τις νομικές και οικονομικές επιπτώσεις της απόφασης και να προτείνει την καλύτερη δυνατή λύση για τον πελάτη του, λαμβάνοντας υπόψη τα πραγματικά δεδομένα και τις συνθήκες της κάθε υπόθεσης.
Ο νόμος προβλέπει διάφορες περιπτώσεις και προθεσμίες για την αποποίηση ανάλογα με τις συνθήκες υπό τις οποίες γίνεται η επαγωγή της κληρονομίας στον κληρονόμο.
Σύμφωνα με το άρθρο 1847 §1 εδάφιο β του Αστικού Κώδικα, εάν η επαγωγή της κληρονομίας έχει γίνει εκ διαθήκης, η προθεσμία για την αποποίηση αρχίζει από τη δημοσίευση της διαθήκης. Ωστόσο, αν ο κληρονόμος δεν έχει γνώση ότι καλείται στην κληρονομιά μέσω διαθήκης, η προθεσμία δεν αρχίζει να τρέχει από τη δημοσίευση, αλλά από τη στιγμή που λάβει γνώση για τον κληθέντα σε κληρονομία. Αν ο κληρονόμος ζει στο εξωτερικό ή έχει μάθει για την κληρονομία ενώ βρίσκεται εκτός Ελλάδας, η προθεσμία είναι μία χρονική περίοδος της τάξης του ενός έτους, σύμφωνα με το άρθρο 1847 §2 του Αστικού Κώδικα.
Σύμφωνα με το άρθρο 1854 του Αστικού Κώδικα, αν ο κληρονόμος που έχει αποποιηθεί την κληρονομία πεθάνει πριν την παρέλευση της προθεσμίας για αποποίηση, η προθεσμία αυτή δεν λήγει πριν παρέλθει η προθεσμία που τάσσεται για την αποποίηση της κληρονομίας του κληρονόμου του. Επομένως, το δικαίωμα προς αποποίηση κληρονομιάς μεταβιβάζεται στους κληρονόμους του αποποιηθέντος κληρονόμου.
Τέλος, το άρθρο 1856 του Αστικού Κώδικα ρυθμίζει ότι εάν ο κληρονόμος αποποιηθεί την κληρονομία, η επαγωγή προς αυτόν θεωρείται ότι δεν έγινε, δηλαδή δεν κατέστη ποτέ κληρονόμος του κληρονομούμενου. Αυτό σημαίνει ότι ο νόμος θεωρεί πως ο αποποιηθείς κληρονόμος δεν απέκτησε ποτέ την κληρονομία και δεν ευθύνεται για τυχόν χρέη ή υποχρεώσεις της κληρονομίας.
